FOOTPRINT op het Halve Zolenpad
Spoorlijnen van weleer
In vrijwel heel Europa heeft aan het begin van de 20e eeuw de komst van de auto ervoor gezorgd dat de regionale enkelbaans spoorlijnen van weleer zijn opgeheven. Diverse voormalige spoorlijntjes zijn omgevormd tot fietspaden. Anders dan in omringende andere Europese landen zijn er van deze ‘greenways’ in Nederland slechts een beperkt aantal. Befaamd is de Baronnenlijn (36 km) tussen Apeldoorn en Hattem en in Noord-Brabant het grensoverschrijdende BelsLijntje tussen Tilburg en Turnhout (33 km). De voormalige Halve Zolenlijn (20km) in de Langstraat is tot in de jaren zeventig van de afgelopen eeuw in gebruik geweest als goederenspoor waarna het een fiets/wandelpad werd met de naam HalveZolenpad. In een tijd waarin de relatie stad en platteland steeds meer betekenis krijgt beginnen gemeentes in te zien dat met een beeldbepalende kwaliteitsimpuls deze recreatieve routes aan zowel aan cultuurhistorische als aan economische betekenis kunnen winnen. De gemeentes Geertruidenberg, Waalwijk en Heusden pakten zich samen en ontwikkelden samen met het bkkc (brabants kenniscentrum kunst en cultuur) een plan om de cultuurhistorische betekenis van het gebied rond een impuls te geven. In totaal zullen er vijf kunstwerken worden gerealiseerd waarvan het eerste de ‘Ode aan de Zandrug’ van Sannah Belzer in het artikel over Landkunst in Beelden3#2016 al werd getoond. Van John Kӧrmeling is een kunstwerk in wording dat gebaseerd is op een 19e eeuws seinhuisje en afgelopen zomer werd het kunstwerk FOOTPRINT van Harald Vlugt opgeleverd.
Twins
FOOTPRINT zou je een tweelingsculptuur kunnen noemen. Tegenover elkaar staan aan weerszijden van het wandel/fietspad twee enorme zolen met een opengewerkte print fier overeind in het landschap. In de verbeelding van Harald Vlugt ligt er een imaginaire reus op het Halve Zolen pad te rusten. Zelf is de gigant onzichtbaar maar zijn opengewerkte schoenzolen van maar liefst 5 meter hoog staan pontificaal op het dijkje. Het sculptuur FOOTPRINT is terzijde van het pad nauwkeurig geplaatst op een lichte verhoging nabij de Wielstraat net buiten het lieflijke dorp Raamsdonk. Het duobeeld dat uitgevoerd is in corten staal met een dikte van 10mm staat magistraal in het landschap. Rondom de polder, wijd en zijd, in de verte de monumentale St Bavokerk die het hart van het dorp Raamsdonk vormt. In weerwil van al zijn robuustheid is het sculptuur tegelijkertijd een kantwerk in staal dat licht en lucht passage verleent. Harald Vlugt (1957) is een verteller van beeldverhalen hetgeen zichtbaar uit tal van kunstwerken die hij in de afgelopen jaren realiseerde. Met een haast onuitputtelijk archief van 1 miljoen analoge afbeeldingen heeft Vlugt een uitgebreid palet aan mogelijkheden om beelden met elkaar te verbinden. Als graficus, beeldhouwer en voor het belangrijkste deel toch als collagemaker van beelden. Collages niet in traditionele zin maar als iemand die op een heel precieze manier beelden kan doen versmelten en vertalen tot nieuwe beelden. Het maakt dat de vraagstelling waarbij gevraagd werd een verbeelding te geven van de rijke geschiedenis van de Langstraat, de schoen- en leerindustrie, de spoorlijn, de natuur en het landschap beeldend storyteller Vlugt op het lijf is geschreven.
Footprint
De naar elkaar gekeerde zoolvormen zijn op grote afstand en vanuit 4 windrichtingen te zien. Ze vormen een poort, een doorgang op het fietspad. Het is een fijngetekende zool die de reus onder zijn schoenen draagt. Daar zijn twee stoomlocomotieven die elkaar tegemoet rijden, er zitten raderen en assen uit de oude machines die in de nijverheid van Brabant werden gebruikt, er zijn verbeeldingen van het unieke slagenlandschap. Het lijkt een tekening uit een kleurplatenboek die ingevuld wordt door het blauwgrijs van de hemel en het groen van de weilanden. En er is een verbinding met een kunstwerk dat Vlugt ruim 30 jaar geleden als jonge kunstenaar liet zien en dat in de collectie van het museum Kröller-Müller is opgenomen. In haar artikel ‘Buiten en binnen traditionele kaders’, het beeldend werk van Harald Vlugt in Ons Erfdeel (jaargang 33, 1990) vergelijkt kunsthistorica José Boyens het beeld Landshape dat Harald Vlugt in 1985 realiseerde zowel met twee stadstorens met poorten als met een kamerscherm. Ze concludeert dat Landshape associaties oproept met de vrije natuur en met de binnenkamer. En ze vervolgt met: ‘…. in de loop van de zeventiende eeuw kwam in de Hollandse landschapsschilderkunst de horizon geleidelijk aan steeds lager te liggen, zodat op den duur de voorbijdrijvende wolken steeds vaker het hoofdonderwerp gingen vormen. Het lijkt of Harald Vlugt bij deze ontwikkeling wilde aansluiten door de horizon nóg verder te verlagen. Bij Landshape schijnt het landschap voornamelijk aanwezig om de wolken op handen te dragen.’ Dertig jaar later verschijnt Footprint op het toneel en staan de schuifdeuren op de dijk wijd open en wordt de hemel voluit gedragen in de getekende baleinen van het beeld.
Voettekening
Het mag gaan winteren. En tijd om over het voormalige treinspoor de sporen te gaan volgen van de wandelaar die voor ons uit liep. Dat spoor in de sneeuw van dat bijzondere profiel met een verwijzing naar de geschiedenis van het gebied waarin de sneeuw bleef hangen. Die schoenzool die met zachte druk van warme laarzen een subtiele voettekening in de sneeuw zette. Als schoenmaker in de Langstraat ging ik toch eens bij een slapende reus in het landschap langs.
Tine van de Weyer
Kunstwerk: FOOTPRINT 2016
Kunstenaar; Harald Vlugt ( NL 1957) www.haraldvlugt.com
Afmeting; 2 maal 500 cm. hoog en 200 cm. breed ,
Materiaal ; Corten staal , 10 mm.
Locatie Halve Zolenpad ter hoogte van de Wielstraat Raamsdonk
Opdrachtgever; Gemeente Geertruidenberg
Technische uitvoering/begeleiding ; Robbert Jan Blekemolen ( Artventures )
Uitvoering: diverse lokale bedrijven uit de regio.
Concept en begeleiding Jos Wilbrink bkkc
Educatie: voor het kunstproject is een educatieve website voor het onderwijs ontwikkeld in samenwerking met zes pilotscholen. Daarin zijn verhalen over de Halvezolenlijn aangevuld met de verhalen die er in de omgeving van de deelnemende scholen liggen.
Daarnaast:
Te downladen app Brabant Vertelt. www.brabantvertelt.nl
http://www.halvezolenroute.nl/
