De opdracht
Maak een beeld van een vrouwelijke schaatser in een moderne geabstraheerde vorm. Het beeld hoeft geen directe gelijkenis te vertonen met Ireen Wüst maar moet wel als schaatser herkenbaar zijn. Kernwoorden daarbij zijn: dynamiek, beweging, snelheid, toegankelijk voor kinderen, volharding en vrouwelijk.
Voetstuk
Iemand die geëerd wordt komt op een voetstuk te staan. Dat weet de sporter die het podium beklimt als geen ander: de strijd is gestreden, de overwinning behaald. In het kunstwerk tilt de sokkel (voetstuk, piëdestal) het beeld omhoog zodat het beter te zien zal zijn. Het voetstuk is de drager van het onderwerp van bewondering. Het beeld als standbeeld.
Het samengestelde ensemble bestaat uit een amalgaam van een podium, een rots, een schaatsster en een keukenstoel en is uitgevoerd in brons dat gedeeltelijk is verguld.
Podium/Rots
Op een cirkelvormig podium dat uit twee lagen bestaat waarin de data van de Olympische wapenfeiten zijn aangebracht staat een rots als teken van volharding en onverzettelijkheid die als Met de keuze voor de rots als symbool van het onwrikbare wil ik de sokkel een integraal inhoudelijk onderdeel van het sculptuur laten zijn. De rots als robuust en ongepolijst teken van iets dat de mens moet overwinnen of overstijgen.
Schaatster
Dynamiek en beweging waren kernbegrippen in de opdracht. Bij het zien van talloze schaatsfilms ervaar ik een overeenkomst met schaatsen en dansen.
Columnist Lidy Nicolasen in de Volkskrant:
‘……..We moeten van hem (schaatsleraar Joeri) de salsa dansen op het ijs. Diep zitten, de kont naar achteren, het bovenlijf onbeweeglijk in cadans en vanuit de heup de dans zoeken, billen naar links, billen naar rechts. Onmogelijk natuurlijk.’
De vergelijking van het schaatsen met de dans, de analogie van de complexiteit van zowel de beweging van het schaatsen als dansen, de overeenkomst in ruimtelijkheid, met dynamische beweging, het ‘be-tekenen’ van de ruimte, doet me de keuze maken om dat fascinerend ingewikkelde ‘pootje over’ als uitgangspunt te nemen. Waarbij de schitterende foto waarbij het onderwerp van het beeld van me weg schaatst als startdocument dient. Het is de beweging op het ijs die ruimtelijk gezien de grootste dynamiek heeft.
Vrouwelijkheid
De vraag was om het beeld een vrouwelijke uitstraling te geven. En weer lees ik de columnist die schrijft:‘………..Imposante dijen hebben ze allemaal, geen borsten, geen haren. Pas na de eindstreep gaat de rits van de cocon open en de capuchon van het hoofd, en ja, het is toch een meisje….’.
Bij het lezen en reflecteren over de roeping als topsporter doemt de bevestiging op van de tol die de topsport eist: het strenge keurslijf waarin de krullen niet mogen dansen in de wind maar opgeborgen zitten in de muts, het gestroomlijnde lijf in het harnas van het schaatspak gesnoerd en schaatsijzers als dagelijkse pumps.
Kant, parels en de driekleur
Naast de stoere schaatsfoto’s verschijnt de subtiliteit van een blauw kanten bloesje, de frivoliteit van de rood-wit-blauw gelakte nagels, de pareltjes in de oren, de ring als sieraad, en elders de uitdagende avondjurk en de hoge hakken.
Wüst in Wüst……………… en wat de werkelijkheid niet kan vermag de kunst wél want daar is alles schijn en verbeelding en kunnen verborgen lagen naar boven worden gebracht anders dan in de puur functionele daagse werkelijkheid.
In mijn verbeelding krijgt deze schaatsster als teken van haar vrouwelijkheid dan een kantachtig pak waarbij het oppervlak van het beeld deels voorzien wordt van een dun filigrein weefsel als een tweede huid. De haren gaan daarbij los in de wind. Een beeld mag de waarheid liegen.
Kinderen
Een laatste component in het beeld is het fragment van een keukenstoel, vergroeid in de rots. De leuning is om vast te houden als verwijzing hoe de eerste aarzelende schreden op het ijs sinds jaar en dag gemaakt worden. Dat het beeld ook voor kinderen betekenis zou moeten hebben was een uitdrukkelijke wens van de schaatskampioene zelf.
Het was een meervoudig schetsontwerp waarbij ik als een soort Joop Zoetemelk eervol als tweede eindigde.
